Περίπου 214 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα, στη νότια Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στο νομό Λακωνίας βρίσκεται η Σπάρτη, μία μικρή επαρχιακή πόλη, με ένδοξη ιστορία, φήμη που δεν γνωρίζει σύνορα και αποτελεί πόλο έλξης τουριστών από όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. 

Με αφετηρία την πρωτεύουσα του νομού μπορεί να ξεκινήσει κανείς ένα ταξίδι στο χρόνο, να έρθει σε επαφή με τα απομεινάρια ενός ένδοξου παρελθόντος αλλά και να ανακαλύψει το ανανεωμένο  πρόσωπο του νομού όπως διαμορφώνεται από τους ανθρώπους που επιλέγουν να παραμένουν πιστά μέλη του.

Μόλις πέντε χιλιόμετρα δυτικά της Σπάρτης, το μικρό, γραφικό χωριό Μυστράς, ξακουστό για την περίφημη Καστροπολιτεία του, υποδέχεται καθημερινά επισκέπτες γεμάτους περιέργεια που θέλουν να εξερευνήσουν από κοντά έναν τόπο βγαλμένο από την ιστορία της Ελλάδας. Ανάμεσα σε αυτούς και εμείς, που επισκεφτήκαμε για μία ακόμη φορά την περίφημη καστροπολιτεία, περιηγηθήκαμε ανάμεσα σε βυζαντινές εκκλησίες, σκαρφαλώσαμε στα τείχη της, απολαύσαμε τη συγκλονιστική θέα και προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε τα βήματα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου ο οποίος ξεκίνησε από εδώ το ταξίδι του για την Κωνσταντινούπολη, το 1449.

Το Κάστρο του Μυστρά ή Μυζηθρά χτίστηκε το 1249 από τον Φράγκο Πρίγκιπα Γουλιέλμο Β' Βιλλαρδουίνο στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, στην κορυφή ενός υψώματος με απότομη και κωνοειδή μορφή. Το όνομα Μυζηθράς που φαίνεται να είναι προγενέστερο του «Μυστράς» οφείλεται είτε στο σχήμα του βουνού που θυμίζει το ομώνυμο τυρί είτε στο όνομα παλαιότερου ιδιοκτήτη που λεγόταν Μυζηθράς. Λίγα χρόνια αργότερα το κάστρο περνάει στα χέρια των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων και έκτοτε ξεκινάει μία πολύχρονη ιστορία γεμάτη σταυροφορίες, εξουσία, δύναμη και πολέμους την ίδια στιγμή που ο γειτονικός πληθυσμός μετακινείται για την προστασία του κοντά στο κάστρο ενισχύοντας την αξία του.

Στη μακρόχρονη ιστορία του, στη γεμάτη δόξες και ήττες, το Δεσποτάτο του Μορέως καταλήφθηκε δύο φορές από τους Τούρκους (την πρώτη φορά για 200 χρόνια και τη δεύτερη για 100 χρόνια) και μία φορά από τους Βενετούς για 30 χρόνια.

Η καλύτερη εποχή να επισκεφτεί κανείς τον Μυστρά είναι σίγουρα η Άνοιξη. Τα άγρια άνθη και φυτά που γεννάει η φύση συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο που θα διευκολύνει και θα ομορφύνει την περιήγησή σας στο χώρο. Μπορεί το Κάστρο να είναι ερημωμένο αυτό όμως δε σημαίνει ότι είναι και εγκαταλελειμμένο στη μοίρα του. Απεναντίας τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται διαρκώς εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης στα πολλά του μνημεία.

Για την είσοδό σας στην Καστροπολιτεία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είτε την Κάτω είτε την Άνω Πύλη και να ξεκινήσετε την περιήγησή σας στο χώρο είτε από κάτω προς τα πάνω είτε από πάνω προς τα κάτω. Εμείς ξεκινάμε από την Άνω Πύλη. 

Στο υψηλότερο σημείο του Κάστρου απομεινάρια από τα τείχη σάς μεταφέρουν στην εποχή που ο Μυστράς απειλείτο από κατακτητές ενώ η θέα τόσο προς τη Σπάρτη όσο και προς τον Ταΰγετο είναι καθηλωτική. Η διαδρομή ενδεχομένως για κάποιους να είναι κουραστική, ωστόσο, το τοπίο που θα συναντήσετε όταν θα φτάσετε στο υψηλότερο σημείο του Κάστρου, σίγουρα θα σας αποζημιώσει. 

Κατηφορίζοντας και μέσα από μία μαγευτική διαδρομή θα βρεθείτε μπροστά στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Το ενημερωτικό φυλλάδιο που μας παραχωρήθηκε κατά την είσοδό μας στο Κάστρο, αναφέρει ότι ο ναός αποτελούσε καθολικό μονής ενώ διασώζει στα γλυπτά του, μονογράμματα του κτήτορα, πρώτου Δεσπότη του Μυστρά, Μανουήλ Κατακουζηνού. Από τη ζωγραφική του εντυπωσιάζει η μνημειώδης παράσταση του Χριστού στην Κόγχη. 

Λίγο πιο κάτω, σε πλάτωμα του λόφου, θα συναντήσετε τα Παλάτια των Δεσποτών. Είναι στο σύνολό τους πέντε, δημιουργήματα διαφορετικών εποχών επιτρέπουν στον επισκέπτη να διεισδύσει και να γνωρίσει το ανάκτορο των Κατακουζηνών, το ανάκτορο του Δεσπότη, των Παλαιολόγων. Αυτή την περίοδο είναι κλειστά για συντήρηση, ωστόσο μπορείτε να πάρετε μία γεύση.

Είτε συνεχίζοντας με τα πόδια είτε με το αυτοκίνητο, θα οδηγηθείτε στο Κάτω Μέρος του Κάστρου. 

• Άγιος Δημήτριος: είναι η μητρόπολη της Καστροπολιτείας με εντυπωσιακές τοιχογραφίες ενώ στον προαύλιο χώρο φιλοξενείται το Μητροπολιτικό Μέγαρο, το σημερινό Μουσείο του Μυστρά. Ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες γιατί χαρακτηρίζονται από ποκιλία τεχνοτροπιών χάρη στα διαφορετικά εκφραστικά μέσα των καλλιτεχνών. Στον Άγιο Δημήτριο λέγεται ότι στέφθηκε αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο μοναδικός που στέφθηκε σε περιοχή εκτός Κωνσταντινούπολης.

Αν νομίζετε ότι η εκκλησία δεν λειτουργεί, κάνετε λάθος... Λειτουργεί 3 φορές το χρόνο και συγκεντρώνει πλήθος κόσμου: Ι) 26 Οκτωβρίου την ημέρα που γιορτάζει ΙΙ) Το βράδυ των Τετάρτων Χαιρετισμών ΙΙΙ) 29 Μαΐου οπότε γιορτάζονται τα Παλαιολόγεια.

• Μονή Βροντοχίου: Οι Άγιοι Θεόδωροι και η Παναγία Οδηγήτρια (Αφεντικό) αποτελούσαν την οχυρωμένη μονή Βροντοχίου. Η εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων είναι η αρχαιότερη εκκλησία του Κάστρου με οκτάγωνο τρούλο, με εντυπωσιακές τοιχογραφίες και με τον τάφο του Δεσπότη του Μωρέως Θεοδώρου Α'. Στις τέσσερις γωνίες υπάρχουν παρεκκλήσια, όπου πιθανόν ήταν τάφοι υψηλόβαθμων αξιωματούχων ή μελών της αριστοκρατίας. 

Στον περιβάλλοντα χώρο του ναού των Αγίων Θεοδώρων, μέσα στον περίβολο της μονής Βροντοχίου έχει αποκαλυφθεί μεγάλος αριθμός υπόγειων τάφων.

• Οδηγήτρα (Αφεντικό): Ιδρύθηκε το 1310 και είναι η πρώτη σύνθετου τύπου εκκλησία στον Μυστρά, τρίκλιτη βασιλική κάτω και τετρακιόνιος σταυροειδής με πέντε τρούλους επάνω. Ονομάζεται και Αφεντικό, ενδεχομένως, επειδή εδώ έχει ταφεί ο δεσπότης – αφέντης – Θεόδωρος Β΄ Παλαιολόγος. Διασώζει εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες, ορισμένες από τις οποίες συνδέονται με την τέχνη της Κωνσταντινούπολης. 

• Μονή της Παντάνασσας: το μοναδικό μοναστήρι του κάστρου (γυναικείο) και μάλιστα το καλύτερα διατηρημένο. Εδώ βρίσκονται και οι τάφοι της Δέσποινας Κλεόπα Μαλατέστα και της Θεοδώρας, της συζύγου του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Οι καλόγριες του μοναστηριού είναι και οι μοναδικές που κατοικούν μέσα στο Κάστρο και οι οποίες υποδέχοντα με ιδιαίτερη θέρμη τους καθημερινούς επισκέπτες. Ξεχωρίζουν και εδώ οι τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 17ο και 18ο αιώνα.

Αποτελεί τη μεγαλύτερο εορταστικό δρώμενο της Καστροπολιτείας και λαμβάνει χώρα τον Μάιο κάθε έτους. Μία σειρά θρησκευτικών, αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων πραγματοποιούνται στον αρχαιολογικό χώρου του Μυστρά αποτιώντας φόρο τιμής στον τελευταίο Βυζαντινό Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, Δεσπότη του Μυστρά, που συνέδεσε το όνομά του με την Άλωση της Πόλης το 1453. Μάλιστα, δύο χρόνια πριν, η γιορτή άνοιξε με τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στους κόλπους του κάστρου! Συνήθως τα Παλαιολόγεια ολοκληρώνονται με μουσικές βραδιές με βυζαντινή μουσική, θεατρικό παιχνίδι, αγώνες τοξοβολίας και σκοποβολής κ.ο.κ.

Μετά την περιήγηση στη μαγευτική Καστροπολιτεία, μπορείτε να ξαποστάσετε και να φέρετε ξανά στο μυαλό σας εικόνες από ό,τι είδατε, σε κάποιους από του κοντινούς χώρους εστίασης. Εμείς, τη συγκεκριμένη ημέρα, προτιμήσαμε το Veil Bistro όπου η ατμοσφαιρική μουσική σε συνδυασμό με τη θέα προς τη Σπάρτη και την πεδιάδα, μας πρόσφερε την ηρεμία και τη γαλήνη που αναζητούσαμε.